Panik atak, gerçek bir tehlike veya görünürde belirgin bir neden olmamasına rağmen şiddetli fiziksel belirtilerle kendini gösteren yoğun korku atağıdır. Kişi kalp krizi geçirdiğini veya öleceğini düşünebilir. Bir çok insan hayatları boyunca bir ya da iki panik atak geçirebilir. Ancak panik ataklar sürekli tekrarlıyorsa panik bozukluğundan bahsedilir.

Birçok ruhsal ve bedensel rahatsızlık panik atağa ve benzeri şikayetlere sebep olmaktadır. Panik ataklar aşağıdaki belirtilerden dört veya daha fazlasının aynı anda olmalıdır fakat bu belirtilerin olması kesinlikle panik atak olduğu anlamına gelmemektedir. Kendi kendinize teşhis koymak yerine uzman bir hekim tarafından bu teşhisin belirlenmesi çok daha sağlıklı olacaktır.

Panik Atak Belirtileri

• Çarpıntı, kalp atımlarının duyumsanması
• Terleme
• Titreme ya da sarsılma
• Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma
• Soluğun kesilmesi
• Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi
• Bulantı ya da karın ağrısı
• Baş dönmesi, sersemlik, düşecek ya da bayılacak gibi olma
• Kendini ya da çevresindekileri değişmiş, tuhaf ve farklı hissetme
• Kontrolünü kaybetme korkusu
• Ölüm korkusu
• Uyuşma ya da karıncalanma
• Üşüme, ürperme ya da ateş basmaları
• Her an panik atak geçirme korkusu

Panik Ataklar Nasıl Oluşur

Korku bize tehlikeli durumlarda avantaj sağlayan hayatımızı devam ettirebilmemiz için gerekli bir duygudur.

Örneğin karşımıza bir hayvan çıktığında (köpek, kedi…) korkarız. Sonra vücudumuzda sempatik sistem adı verilen tehlikeli durumlarda alarm veren ve sorunla savaşmak ya da bu durumdan kaçmak için sistem devreye girer. Sonra;
1. Hızlı nefes alıp vermeye başlarız: Bu da nefesimiz daralıyor ya da boğuluyormuş, soluğumuz kesiliyormuş gibi hissetmemize, göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissine neden olabilir.
2. Kalp atışlarımız hızlanır: Çarpıntı hissedebiliriz ya da kalp atımlarımızı duyumsayabiliriz.
3. Kan basıncımız artar ve kalbimiz özellikle kaslarımıza bol miktarda kan pompalar: Terleme, titreme ya da sarsılma, ateş basması hissederiz.
4. Derimize daha az kan pompalanır: Uyuşma ya da karıncalanma hissetmemize yol açabilir.
5. Sindirim sistemimize daha az kan pompalanır: Bulantı ya da karın ağrısı hissedebiliriz.
6. Kanımızdaki oksijen artar karbondioksit azalır ve beyin kan sirkülasyonu değişir: Kendimizi ya da çevremizi değişmiş, tuhaf ve farklı hissetmemize, kontrolümüzü kaybedebileceğimiz korkusunun oluşmasına neden olabilir.

Panik Atak Nedenleri

• Genetik faktörler: genetik yatkınlık çevresel faktörler ile birleştiğinde panik atak ortaya çıkabilir.
• Kimyasal ajanlar: Bazı ilaçlar ve karbondioksit panik atağı ortaya çıkarabilir.
• Anatomik bozukluklar: Beyin sapında bulunan mavi nokta olarak adlandırılan bölgenin görevini tam olarak yapmamasından dolayı sürekli korku hali yaşanabilir.
• ‌Antidepresan ilaçlar: İlk başlandıklarında panik atak belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilirler.
• Kafein, sigara, alkol ve uyuşturucu maddeler panik atak sıklığını artırabilirler.
• Sakinleştirici ilaçların aniden bırakılması panik atağı tetikleyebilir.
• Hızlı soluk alıp vermek panik atağı başlatabilir.
• Kişilik yapısı: Çekingen, histerik, ‌borderline ve obsesif ‌kompülsif kişilik özelliklerine sahip insanlarda panik atak daha sık gözlenmektedir.
• Sevilen birinin kaybı gibi ağır duygusal travma.
• Cinsel saldırı altında kalmak.
• Boşanma.
• Çocukken istismara uğramak.

Panik Atak Tedavisi

Panik atak tıbbi tedavisi bulunmaktadır. Panik atak tedavisinde ilaç tedavisinin ‌yanı sıra gevşeme ve solunum egzersizleri faydalı bulunmuştur. Panik atak tedavisinde hipnoz kullanılan başka bir terapi yöntemidir.

Hipnoz esnasında yapılan telkinlerle bazı kişilerin korkularından kurtulduğu gözlenmiştir. Panik atak rahatsızlığına sahip bireylere ayrıca düzenli egzersiz yapmaları önerilir. Egzersiz esnasında beyindeki kimyasal maddeler arasında denge sağlanmakta ve ‌endorfin miktarı artış göstermektedir. Psikoterapi panik atak tedavisinde son derece önemli bir yere sahiptir.

Bir panik atak teşhisiniz varsa şunlar kesinlikle olmaz

• Boğulmazsınız
• Kalp krizi geçirmezsiniz
• Kontrolü ve dengeyi kaybetmezsiniz
• Bayılmazsınız
• Delirmezsiniz

Eğer panik atak rahatsızlığınız varsa şunları yapın. Tedavi planınıza sadık kalın. Yeteri kadar uyuyun. Stresle baş etme becerilerini öğrenin. Alkol, sigara ve aşırı kafein tüketiminden uzak durun. Düzenli egzersiz yapın.

Psikolog Burak AKKAYA

Kaynak: npistanbul, medicalpark