Şizoid kişilik bozukluğu veya şizoid kişilik, sosyal ilişkilere ilgi azlığı, duygusal soğukluk, içe dönüklük ile karakterize bir kişilik bozukluğudur.
Şizoidler, yoğun duygular yaşamaz, sosyal aktivitelerden kaçınır, arkadaşlık kurmakta normal insanlara nazaran daha isteksiz davranırlar; topluma karşı yabancılaşmışlardır. Şizoid kişilik, genel olarak umursamaz ya da soğuk olarak nitelendirilebilir. Övgü ya da eleştiriler karşısında tepkisiz kalırlar. Duyguları statik olup çok fazla değişime uğramaz.
Şizoid Kişilik Bozukluğunun Belirtileri
- Yakın ilişkiler kurmaktan hoşlanmazlar
- Sosyal aktivitelerden kaçınırlar
- Çoğunlukla yalnız yapabilecekleri faaliyetleri seçerler
- Soğuk ve ilgisiz görünürler
- Cinsel yakınlaşmaya çok az ilgi gösterirler veya hiç göstermezler
- Yakın akrabalarıyla yakın ilişkiler kurmaktan kaçınırlar
- Aktivitelerden çok az zevk alırlar
- Uzun vadeli hedefler koyamazlar
- Aktif bir fantezi yaşamları vardır (Ancak şizoid kişilik bozukluğuna sahip bireyler hayal ve gerçekliği ayırt edebilirler.)
Şizoid Kişilik Bozukluğunun Nedenleri
Şizoid kişilik bozukluğunun nedeni bilinmese de, genetik yatkınlığın bu hastalığın sebebi olabileceği düşünülüyor.
- Çocukluk döneminde yaşanan cinsel istismar
- İhmalci ebeveynlere sahip olmak
- Doğum öncesi yetersiz beslenme veya erken doğum
- Çocukluk döneminde başlayan uzun süreli yalnızlık
- Özellikle gençlerde travmatik beyin yaralanmaları gibi birçok etken, şizoid kişilik bozukluğuna sebep olabilir.
Şizoid Kişilik Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?
Kişilik bozuklukları tanı ve tedavileri için psikiyatr veya psikologlarla görüşmeniz gerekir. Şizoid kişilik bozukluğuna sahip birçok kişi ilk etapta tedaviyi kabul etmeyebilir. Genellikle bu bozukluğa sahip bireyler, rahatsızlık kendi hayatlarını veya bir başkasının hayatını etkilemediği sürece durumun farkına varamayabilirler.
Şizoid Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Bu rahatsızlıktan muzdarip olan kişiler, genelde değişmek isteyip istemediklerini bilmezler. Çünkü, insanlarla kalıcı bir ilişki kurmadan ve duygusal bir bağ oluşturmadan uzun süre hayatlarını devam ettirebiliyorlar. Değişim fikri bu kişileri korkutabilir ve değişimin gereksiz olduğunu düşünebilirler.
Şizoid kişilik bozukluğu tedavisi için üç seçenek sunulabilir:
1. Terapi
Şizoid kişilik bozukluğuna sahip kişiler için en etkili yöntem psikoterapist ve konuşma terapileri olabilir. Bu tür terapiler, sorun olarak kabul edilen davranışların değişimini amaçlar; ayrıca kişinin kendi hayatıyla ilgili detay vermesini sağlar. Bu, şizoid kişilik bozukluğundan muzdarip kişiler için yeni ve mükemmel bir fikir olabilir.
2. Grup Terapisi
Grup terapileri de tedavi için bir seçenek olabilir. Bu tür terapiler sayesinde şizoid kişilik bozukluğuna sahip bireyler başkalarının da aynı rahatsızlıktan muzdarip olduğunu görebiliyor. Ayrıca topluluk içinde konuşulabiliyor olması kişinin rahatlamasına yardımcı oluyor. Pek çok terapist, grup terapilerinin kişinin sosyal becerilerini artırmaya yardımcı olduğunu
söylüyor.
3. İlaç Tedavisi
Şizoid kişilik bozukluğunu tedavi edebilecek spesifik bir ilaç bulunmasa da, bazı ilaçların kaygı ve depresyon gibi durumların azalmasına yardımcı olduğu düşünülüyor.
Şizoid kişilik bozukluğu zamanla iyileşen ve değişen bir durumdur. Bu durumdan muzdarip olan kişiler kendileri için en işe yarar tedaviyi bulmak için zaman ayırmalıdır. Tedaviler sayesinde daha doyurucu ve daha sağlıklı bir yaşam sürebilirler.
Psikolog Burak AKKAYA
Kaynak: psychologies.com.tr, Ruh Sağlığı Ve Bozuklukları – Prof. Dr. M. Orhan Öztürk (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi), Prof. Dr. N. Aylin Uluşahin (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi)