Şizotipal kişilik bozukluğu, şiddetli sosyal anksiyete, düşünce bozukluğu, paranoid düşünceler, derealizasyon, geçici psikoz ve çoğu zaman sıra dışı inançlar ile karakterize bir bozukluktur.
Bu bozukluğu olan insanlar, insanlarla yakın ilişkiler kurmakta büyük bir rahatsızlık hissederler, çünkü özellikle akranlarının kendilerine karşı olumsuz düşünceler taşıdıklarını düşünürler, bu yüzden onlarla ilişkilerden kaçınırlar.
Tuhaf konuşma tarzları ve garip kıyafet tarzları da bu hastalığın belirtileridir. Konuşurken garip tepki verebilirler, cevap vermeyebilir veya kendileriyle konuşabilirler. Durumları sıklıkla tuhaf veya sıra dışı bir anlama sahip olarak yorumlarlar; paranormal ve batıl inançlar yaygındır.
Bu insanlar, kişilik bozukluğu yerine sık sık endişe veya depresyon için tıbbi yardım isterler. Bu bozukluk kadınlara oranla erkeklerde daha sık görülüyor. Depresyon ve kaygı belirtileri oldukça yaygındır. Bipolar bozukluk, travma sonrası oluşan stres, sınırda kişilik bozukluğu ve narsistik kişilik bozukluğu olan kişilerde şizotipal kişilik bozukluğu olma riski daha yüksektir.
Şizotipal Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Şizotipal kişilik bozukluğuna sahip kişiler sosyalleşmekten kaçınırlar ve şizoid kişilik bozukluğunda olduğu gibi başkalarıyla etkileşim halinde olmaktan hoşlanmazlar. Bununla birlikte, garip, batıl inançlara sahiptirler.
- Garip davranış ve düşüncelere sahiptirler
- Aile dışında yakın arkadaşa sahip değillerdir, çoğunlukla yalnızdırlar
- Uygunsuz duygusal tepkiler verebilirler
- Olayları yanlış bir biçimde yorumlama eğilimindedirler
- Telepati ve batıl inançlara sahiptirler
- Şüpheci ve paranoyaktırlar
- Sosyalleşmekte ciddi sorun yaşarlar
- Şizotipal kişilik bozukluğuna sahip bireyler yalnız yaşam sürdürme eğilimindedirler. Yoğun bir sosyal kaygıları vardır ve ilişki kurmakta güçlük çekerler.
Şizotipal Kişilik Bozukluğu ve Şizofreni Arasındaki Farklar
Şizotipal kişilik bozukluğu, kişilerin gerçeklikle temaslarını kaybettiği ciddi bir akıl hastalığı olan şizofreni ile kolayca karıştırılabiliyor.
Şizotipal kişiler sanrı veya halüsinasyonları kısa bir atak olarak yaşarken, şizofrenide daha sık ve daha yoğun yaşanır. Bir diğer önemli ayrım ise, şizotipal kişilik bozukluğuna sahip kişiler genellikle sanrı ve gerçeklik arasındaki farkın bilincinde olabiliyor. Şizofreni hastaları genellikle sanrılardan uzaklaşamazlar.
Farklılıklara rağmen şizotipal kişilik bozukluğuna sahip bireyler şizofrenide kullanılan tedavilerden yararlanabiliyor.
Şizotipal Kişilik Bozukluğu Teşhis
Şizotipal kişilik bozukluğu, kişinin semptomları ve öyküsü temel alınarak, bir akıl sağlığı uzamanı tarafından teşhis edilebilir. Kişinin bu hastalığa sahip olup olmadığını belirlemek için herhangi bir laboratuvar testine ihtiyaç yoktur.
Şizotipal Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Şizotipal kişilik bozukluğunun tedavisi genellikle psikoterapi ve ilaç kombinasyonu ile gerçekleşir. Bu bozukluğa sahip bireylerin kendi kişiliklerine uygun iş ve sosyal aktiviteler gerçekleştirmesi iyileşme süreçlerinin hızlanmasını destekleyebilir.
Psikoterapi
Uzaman kişi, şizotipal kişilik bozukluğuna sahip kişilerle güvene dayalı bir ilişki kurarak, başka insanlara güvenmeyi ve sosyal becerileri geliştirmeyi sağlayabilir. Kişinin olumsuz düşüncelerinin azaltılmasında ve problemli davranışlarının değiştirilmesinde yardımcı olabilir; uyum sağlama becerilerini geliştirebilir.
İlaçlar
Depresyon ve endişe gibi semptomların hafifletilmesi veya azaltılması için antidepresan önerileri yapılmaktadır.
Kaynak: psychologies.com.tr, Ruh Sağlığı Ve Bozuklukları – Prof. Dr. M. Orhan Öztürk (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi), Prof. Dr. N. Aylin Uluşahin (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi)