Antisosyal kişilik bozukluğu

Sosyopati, antisosyal kişilik bozukluğu olarak isimlendirilen psikolojik rahatsızlığın gayri resmî adıdır. Amerikan Psikiyatri Derneği’nin Teşhis ve İstatistik Rehberinde şöyle tarif edilmektedir:

“Teşhis için temel özellik, çocukluk veya ilk ergenlik çağında başlayıp yetişkinlik çağında da devam eden, diğer insanların hakları ile ilgili daimî bir umursamazlık ve ihlâl seyridir.”

Bozukluğun temel özellikleri olarak sayılan hususlar, hilekârlık ve manipülasyondur. Çoğu zaman davranışlarından ötürü suçluluk veya pişmanlık duymazlar. Haz ilkesinden beslenirler. Bu nedenle davranışlarının sebep olacağı sonuçları düşünmezler.

Uyuşturucu ve alkol gibi problemleri olabilir. Bu nedenle, bu bozukluğa sahip kişiler aile, iş veya okulla ilgili sorumluluklarını yerine getiremezler. Çocuklukta dikkat eksikliği ve aşırı hareketlilik bozukluğu gösteren kişilerde antisosyal kişilik bozukluğu riski daha yüksektir. Ağır cinsel sapkınlık gösteren çoğu kişide antisosyal kişilik bozukluğu vardır. Yüzeysel olarak samimi olabilirler ancak karşılarındaki insanı fethettikten sonra ilgisiz bir tavır sergilerler. Antisosyal kişilik bozukluğunun erkeklerde görülme olasılığı kadınlara kıyasla daha fazladır. Bu kişilik bozukluğunun kalıtım ve çevre etkenlerinin birlikte etkili olabildiği düşünülüyor.

 

 

Antisosyal Kişilik Bozukluğu Belirtileri

Başkalarının haklarını ve duygularını sömürme: Başkalarının haklarını taciz eder, çalar ve yasalara karşı gelir. Para, güç, cinsellik ve kişisel memnuniyetleri için insanları kandırabilir, sömürebilir veya manipüle edebilirler.

Bu bozukluğa sahip kişiler başkalarına zarar verdikleri için pişman olmaz veya suçluluk duymazlar. Kendileri için en iyi olduğunu düşündükleri şeyi yaparlar; bu tutumları başkalarına karşı olan güvensizliklerinden kaynaklanabilir. Empati duymazlar ve başkalarının acılarına saygı göstermezler.

 

  • Dürtüsel hareket ederler: Antisosyal kişilik bozukluğu olan insanlar genellikle tahrik edicidirler. Yapacakları şeyin sonucunu düşünmeden hareket ederler.
  • Evlerini, ilişkilerini veya işlerini aniden değiştirebilirler
  • Araç kullanırken hız yapabilirler
  • Uyuşturucu ve alkol bağımlılıkları olabilir
  • Yasa dışı suçlar işleyebilirler
  • Ceza adaleti sistemi ile sürekli sorunlar yaşama
  • Agresiftirler, çünkü kendilerini kontrol edemezler. Eylemlerinin karşı taraf üzerindeki etkilerini düşünmezler.
  • Sorumsuzdurlar, kişiler sosyal ve mali açıdan sorumsuzdurlar.
  • Sürekli olarak endişe, sinirlilik ve moral bozukluğu hissetme (disfori)

 

Diğer belirtiler:

  • İş ve ev yaşamında istikrarsızlık
  • Sinirlilik ve saldırganlık
  • Dikkatsizlik
  • Dolandırıcılık
  • Yalan söylemek
  • Başkalarını sömürmek ve aldatmak
  • Tehlikeli davranışlar sergileme
  • Zayıf ve kötü niyetli ilişkiler

 

Antisosyal Kişilik Bozukluğu Nedenleri

Antisosyal kişilik bozukluğuna sahip fertlerin babalarında, diğer fertlerin babalarına kıyasla, daha fazla sosyopatik özellikler ve alkolizm vakası bulmuştur. Böyle bir ailede, diğer ailelere kıyasla erkeklerin daha fazla antisosyal kişilik bozukluğu vakasına sahip olduklarını kadınların ise daha fazla somatizasyon bozukluğu (somatization disorder) sergileme eğiliminde olduklarını bulmuştur. Son araştırmalara araştırmalara göre, antisosyal kişilik bozukluğuna sahip çocuk veya ergenlerde, paylaşılan çevre faktörü daha önemlidir

 

Antisosyal Kişilik Bozukluğu Tedavisi

Bireyler yakın çevresinin tavsiyesi üzerine tedavi talep ederler. Antisosyal kişilik bozukluğu için açıkça belirtilmiş bir tedavi yoktur.

Antisosyal kişilik bozukluğunun çocukluk çağında başladığı düşünülüyor. Bu nedenle ebeveynler, öğretmenler ve çocuk doktorları erken uyarı işaretlerini tespit edebiliyor.

 

Psikolog Burak AKKAYA

 

Kaynak: psychologies,comtr, Ruh Sağlığı Ve Bozuklukları – Prof. Dr. M. Orhan Öztürk (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi), Prof. Dr. N. Aylin Uluşahin (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi)