Bulimiya nervoza, fazla yiyeceği yeme durumu ve bu atak sırasında yeme kontrolünün kaybolduğu duygusunun, yediğini durdurma ya da kontrol edememe, söz konusudur.
Bu bireyler kilo alımını önleme amaçlı, tekrarlayıcı bir şekilde kendini kusturma, dışkılamayı hızlandırıcı ya da idrar söktürücü v.b ilaçların kullanabilmekte, aç kalma ya da ağır egzersiz gibi uygunsuz dengeleyici davranışlar sergilemektedirler. Tıkınırcasına yeme (kısa sürede bir kişinin yiyeceği miktardan çok fazla yeme) ve uygunsuz dengeleyici davranışların (kusma, ilaç kullanma gibi) ortalama 3 ay içinde en az haftada bir kez olması gerekmektedir. Kişi vücut şekli ve ağırlığından gereğinden fazla düzeylerde etkilenmektedir.
Anoreksiyadan farklı olarak Bulimiya nervoza hastalarının vücut ağırlıkları normal sınırlar içinde ya da daha fazla olabilir.
Tıkınırcasına yeme atakları esnasında önceden planladıkları yüksek kalori içeren genelde karbonhidrat içeren besinleri yerler. Atak sonrası pişmanlık / suçluluk duyguları, kendini eleştirme, uygun olmayan ve zararlı dengeleyici davranışlar gözlenir. Tıkınırcasına yeme atakları olmadığı dönemlerde ise kalori alımlarını kısıtlar, düşük kalorili gıdalar alırlar.
Atak Nasıl Gelir
Tıkınırcasına yeme ataklarının başlamasını sağlayan en büyük etken olumsuz duygu (mutsuzluk, keder gibi) halidir. Diğer tetikleyiciler arasında kişilerarası stres yaşantıları, diyet kısıtlamaları; besinler, vücut ağırlığı ve şekli ile ilgili olumsuz hisler ve sıkılma hali sayılabilir.
Tıkınırcasına yeme atakları sonrasında kişide kendini olumsuz olarak değerlendirme; kendini beğenmeme, suçlama, pişmanlık v.b sıkıntı-öfke hali gözlenebilmektedir.
Bulimiya Nervoza Belirtileri
- Kişiler hem çok fazla yedikleri için mide şikayetlerini (şişkinlik hissi gibi) gidermek amaçlı ya da kilo alımı korkuları nedeniyle kendilerini kusturmaya çalışır ya da kusmalarını sağlayacak ilaçlar kullanabilirler.
- Bulimya olan bireyler kilo alımını önlemeye yönelik yanlış bir şekilde tiroid hormonları kullanmaya çalışabilir. Bu davranış hayati tehlike oluşturabilir.
- Kilo alımını önlemek için aşırı düzeyde egzersiz yapar ya da uzun süreler aç kalmaya çalışabilirler. Egzersiz miktarı günlük işleri olumsuz etkileyebilecek düzeye varmışsa aşırı olarak kabul edilmelidir.
- Düşük özgüvenli kişiler
- Depresif belirtileri olan kişiler
- Mutsuzluğa eğilimli
- Pek çok şeye karşı isteksizlik
- Uyku, iştah, konsantrasyon, enerji sorunları
- Değersizlik düşünceleri yaşayanlar
- Sosyal anksiyete bozukluğu yaşayan kişiler,
- Çocuklukta aşırı düzeylerde kaygı belirtileri olan kişiler
- Zayıf vücut idealinin içselleştirilmesi.
- Çocukluk çağlarında cinsel ve fiziksel istismar yaşayanlar
- Çocuklukta obezitenin (şişmanlık) var olması, erken yaşlarda ergenliğe giriş
- Ebeveynin aşırı veya yetersiz düzeyde müdahaleleri risk etmenleri arasında sayılmaktadır.
Bulimiya Nervoza Tedavisi
Bulimiya nervozada bilişsel davranışçı terapi ve ilaçla tedavi birlikte uygulanmaktadır.
Terapiler ile erken dönem travma yaşantıları ve bunlara yönelik çalışmalar, stresle mücadele, bedeni olumlu algılama, duygudurumla ilgili düzenlemeler ve dürtü kontrolü sağlama konularında gelişme sağlanır.
İlaçlı tedaviler ile kaygı ve depresif belirtilerde normalleşme, öfke kontrolü alanında iyileşmeler gerçekleştirilmektedir.
Psikolog Burak AKKAYA