Histrio Latincede aktör, oyuncu anlamına gelir. Histrionik kişilik bozukluğunun en belirleyici özelliği de dikkatleri üzerine çekme isteğidir. Bu kişiler olayları dramatize ederler ve hatta dikkat çekebilmek için yalan öyküler anlatırlar. Abartılmış duygusal tepkiler ve beden, yüz hareketleri; çabuk etkilenme gibi özellikleri vardır. Bu kişiler dış görünümleriyle çok ilgilidirler, gösterişli ve çekici olmaya çalışırlar; benmerkezcidirler.
İlgi odağı olmadıkları her durumda rahatsız olurlar ve odağı üzerlerine çekmek için küçük kışkırtıcı hareketler yapabilirler. Çok çabuk arkadaş olur, fakat çabuk reddedilmiş hissederler. Şefkat ve sevgi açlığı gösterirler; fakat olgun, dengeli ilişkiler kuramazlar.
Histrionik kişilik bozukluğuna sahip kişiler için özsaygıları başkalarının onayına bağlıdır. Çoğunlukla yapay ve yüzeysel ilişki kurarlar. Kimilerinde baştan çıkarıcı tavırlar dikkat çekebilir. Histrionik kişilik bozukluğu erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülen bir rahatsızlıktır.
Bu bozukluğa sahip kişiler sosyal ve mesleki ortamlarında başarı elde edebilirler. Biten bir ilişkinin ardından kendileri tedavi olmayı isteyebilir.
Başarısızlığa ve hayal kırıklığına uğramamak adına sorumluluk almazlar; bunun yerine sürekli olarak başkalarını suçlama eğilimindedirler. Yenilik ve heyecan aradıkları için kendilerini riskli durumlara sokabilirler.
Histrionik kişilik bozukluğu narsistlik kişilik bozukluğu ve sınırda kişilik bozukluğuyla karıştırılabiliyor. Histrionik kişilik bozukluğuna sahip kişiler dikkat çekmek için zayıf ve bağımlı olabilirler. Ancak, narsisistik kişilik bozukluğunda kendini değerli ve önemli görme baskındır.
Histrionik Kişilik Bozukluğu Nedenleri
Histrionik kişilik bozukluğuna neyin sebep olacağı net olarak bilinmiyor. Ancak, birçok ruh sağlığı uzmanı hem öğrenilmiş hem de kalıtsal faktörlerin etkili olabileceğini söylüyor. Histrionik kişilik bozukluğunda çocukluk döneminde cinsel kötü muamele öyküleri sıkça rastlanır.
Histrionik Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Histrionik kişilik bozukluğu olan kişilerin sosyal becerileri oldukça iyidir; ancak, bu becerileri başkalarını manipüle etmek için kullanabilirler. Bu sayede her zaman ilgi odağı olabilirler.
- Benmerkezcidirler
- İlgi odağı olmadıklarında rahatsız hissederler
- Sürekli güvence ve onay isterler
- Uygunsuz bir şekilde baştan çıkarıcı görünüm ve davranış sergileyebilirler
- Duyguları hızlı bir şekilde değişir
- Fiziksel görünümleriyle fazla ilgilenirler
- İlişkilerini sürdürmekte zorluk çekerler
- Dikkat çekmek için tehdit veya intihara teşebbüs edebilirler
Histrionik Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Histrionik kişilik bozukluğu için önerilen tedavi yöntemi psikoterapidir. Çoğunlukla başarısız bir ilişkiden veya diğer kişisel çatışmalardan dolayı terapiye giderler. Kişi kendini doğru bir şekilde aktarmıyor olabilir. Terapi destekleyici ve çözüm odaklı olmalıdır.
Destekleyici psikoterapi, histrionik kişilik bozukluğu olan hastalar için cesaret verici, güvence sağlayıcı ve tehdit edici olmadığı anlaşılan bir tedavi yöntemidir. Destekleyici psikoterapi, duygusal rahatsızlığı azaltmayı, özgüveni artırmayı ve hastanın başa çıkma becerilerini, özenli ve sempatik dinleme yöntemiyle geliştirmeyi amaçlar.
Psikolog Burak AKKAYA
Kaynak: psychologies.com.tr, Ruh Sağlığı Ve Bozuklukları – Prof. Dr. M. Orhan Öztürk (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi), Prof. Dr. N. Aylin Uluşahin (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi)